Παχυσαρκία καλείται η υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα, η οποία μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία. Ένας απλός τρόπος για να δούμε αν το βάρος μας είναι φυσιολογικό ή όχι είναι ο Δείκτης Μάζας σώματος (για να υπολογίσετε πατήστε εδώ).
Αν ο Δείκτης Μάζας Σώματος είναι πάνω από 30 kg/m2 το άτομο κατατάσσεται ως παχύσαρκο. Βέβαια, ο ΔΜΣ έχει περιορισμούς, καθώς δε λαμβάνει καθόλου υπόψη την σωματική διάπλαση του ατόμου. Για παράδειγμα, ένας αθλητής μπορεί να έχει πολύ ανεπτυγμένη μυϊκή μάζα και πολύ χαμηλό σωματικό λίπος. Σε αυτή την περίπτωσή δε θα λέγαμε ότι είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος. Γι’ αυτό, για κάθε άτομο είναι απαραίτητη η διεξαγωγή ανάλυσης σύστασης σώματος προκειμένου να αναγνωρίσουμε ακριβώς πόσα κιλά λίπους έχει πάνω από το φυσιολογικό.
Επιπολασμός παχυσαρκίας
Δυστυχώς, με βάση την τελευταία έρευνα που πραγματοποίησε η Εurostat το 2016 η Ελλάδα κατέχει την 11η θέση στην παχυσαρκία ενηλίκων με το 18,3% των ανδρών και το 16,4% των γυναικών να είναι παχύσαρκοι. Αυτά τα νούμερα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, αφού από το 1980 έως σήμερα το ποσοστό παχυσαρκίας έχει διπλασιαστεί.
Το υπερβάλλον σωματικό βάρος είναι αποτέλεσμα θετικού ισοζυγίου ενέργειας. Δηλαδή, η ενεργειακή πρόσληψη (θερμίδες που τρώμε) είναι μεγαλύτερη από την ενεργειακή δαπάνη (θερμίδες που ξοδεύουμε), πράγμα που οδηγεί σε συσσώρευση της περίσσειας ενέργειας με τη μορφή σωματικού λίπους.
Όταν αυξάνεται το σωματικό βάρος, αυξάνεται τόσο το μέγεθος των λιποκυττάρων (υπερτροφία) όσο και ο αριθμός τους (υπερπλασία). Υπερπλασία των λιποκυττάρων παρατηρείται κυρίως στην παιδική ηλικία και στα αρχικά στάδια της εφηβείας και θεωρείται μέρος της ανάπτυξης. Ωστόσο, όταν υπάρχει θετικό ισοζύγιο ενέργειας και άρα πρόσληψη βάρους, τα ήδη υπάρχοντα λιποκύτταρα αυξάνονται σε μέγεθος και μπορούν να αυξηθούν εκ νέου σε αριθμό μόλις φτάσουν στο μέγιστο μέγεθός τους (μια διαδικασία μη αναστρέψιμη). Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι με τη δίαιτα μπορεί να επιτευχθεί μείωση του όγκου των λιποκυττάρων αλλά όχι του αριθμού τους.
- Τα βασικά προβλήματα υγείας που συσχετίζονται με την παχυσαρκία και το υπερβολικό βάρος είναι:
- Σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ
- Καρδιαγγειακά νοσήματα
- Υπέρταση
- Ψυχολογικά προβλήματα (όπως κατάθλιψη)
- Κάποιες μορφές καρκίνων
- Αναπνευστικά προβλήματα (όπως υπνική άπνοια)
- Οστεοαρθρίτιδα
Για την σωστή αντιμετώπιση πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλοί παράγοντες όπως το ιατρικό και φαρμακευτικό ιστορικό, οι διατροφικές συνήθειες καθώς και η αξιολόγηση των προηγούμενων προσπαθειών απώλειας βάρους.
Εκτός από την διατροφή, εξίσου σημαντικό είναι να ενθαρρυνθεί η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας με κάποιον εύκολο και αρεστό τρόπο για το άτομο.
Η έναρξη ενός προγράμματος απώλειας βάρους δεν είναι εύκολη διαδικασία και απαιτεί ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής προσαρμοσμένο στην καθημερινότητα του ατόμου, καλή ψυχολογία, υπομονή και επιμονή.
Από την άλλη πλευρά υπάρχουν άτομα τα οποία θέλουν να διατηρήσουν ή να αυξήσουν το σωματικό βάρος τους. Οι πιο συχνές περιπτώσεις αύξησης σωματικού βάρους αφορούν ασθενείς με χρόνια νοσήματα που οδήγησαν σε απώλεια βάρους και υποθρεψία ή ασθενείς με διαταραχές λήψης τροφής όπως η ψυχογενής ανορεξία.
Και σε αυτή την περίπτωση είναι απαραίτητη η λήψη και αξιολόγηση σωματομετρήσεων, διατροφικού, και ιατρικού ιστορικού, του τρόπου ζωής, καθώς και πληροφορίες για προηγούμενες προσπάθειες ελέγχου του σωματικού βάρους.
Στο διαιτολογικό μας γραφείο στοχεύουμε στην επίτευξη ενός υγιούς σωματικού βάρους και στην βελτίωση των διατροφικών συνηθειών και συμπεριφορών, ώστε το άτομο να αποκτήσει μια υγιή σχέση με το φαγητό, αλλά και με το σώμα του.