Η ονομασία αλκοόλ προέρχεται από την αραβική λέξη «al kohl». Το αλκοόλ που περιέχεται στα διάφορα ποτά είναι η χημική ένωση που ονομάζεται αιθυλική αλκοόλη ή αιθανόλη. Η αιθανόλη μεταβολίζεται κατά 90-98% στο ήπαρ και το υπόλοιπο 2-10% απεκκρίνεται αυτούσιο από τους πνεύμονες, νεφρούς και δέρμα. Προσφέρει ενέργεια στον οργανισμό και συγκεκριμένα κάθε γραμμάριο αιθανόλης αποδίδει 7 θερμίδες (kcal), περισσότερες από εκείνες των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών (4 θερμίδες ανά γραμμάριο), και δεν περιέχει κανένα θρεπτικό συστατικό.
Πολλές μελέτες έχουν αναδείξει ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επιδράσει ευεργετικά στην υγεία, κυρίως λόγω της ικανότητας του να μειώνει τα επίπεδα των λιποειδών του πλάσματος και να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, όμως η υπερκατανάλωση έχει σοβαρές επιπτώσεις τις οποίες θα αναλύσουμε παρακάτω.
Συνιστώμενη κατανάλωση αλκοόλ: Η ημερήσια συνιστώμενη ποσότητα κατανάλωσης αλκοόλ είναι 2 ποτά για τους άνδρες (20 g αλκοόλ/ημέρα) και 1 ποτό για τις γυναίκες (10 g αλκοόλ/ημέρα). Δηλαδή ως ένα ποτό ορίζουμε τα 250 ml μπύρα, 1 ποτήρι κρασί (120 ml) και 45 ml (χαμηλό ποτήρι) από τα οινοπνευματώδη ποτά με 40% περιεκτικότητα σε αλκοόλ όπως είναι το ουίσκι, βότκα. Αυτές οι συστάσεις αφορούν υγιείς ανθρώπους, όμως σε περιπτώσεις που υπάρχουν άλλοι παράγοντες κινδύνου ή παθήσεις ή κάποιο ιατρικό ιστορικό θα πρέπει να λαμβάνεται η συμβουλή του γιατρού. Σε έγκυες γυναίκες ή σε γυναίκες που θηλάζουν και σε παιδιά συνίσταται να μην πίνουν καθόλου αλκοόλ.
Προσοχή! Όταν αναφέρουμε 1 ποτό την ημέρα δεν σημαίνει ότι η τυχόν μη κατανάλωση οινοπνεύματος μιας ημέρας μεταφέρεται προσθετικά στην επόμενη.
Κατάχρηση αλκοόλ: Ως κατάχρηση ορίζεται η χρόνια λήψη σημαντικής ποσότητας οινοπνεύματος και συγκεκριμένα:
- Για τους άνδρες 60 g αλκοόλ ανά ημέρα, δηλαδή 1200 ml μπίρα ή 500 ml κρασί ημερησίως.
- Για τις γυναίκες 40 g αλκοόλ ανά ημέρα, δηλαδή 800 ml μπίρα ή 360 ml κρασί ημερησίως.
Αλκοολισμός: Είναι η κατανάλωση αλκοολούχου ποτού χωρίς κορεσμό. Χαρακτηριστικά του αλκοολισμού είναι η προοδευτική ανοχή στην οξεία τοξικότητα του οινοπνεύματος και το σύνδρομο στέρησης που υφίστανται οι αλκοολικοί με τη διακοπή του οινοπνεύματος.
Επιπτώσεις στην υγεία
Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στον οργανισμό. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) το 2012 η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είχε προκαλέσει τον θάνατο 3,3 εκατομμυρίων ανθρώπων στο κόσμο. Συγκεκριμένα μερικές αρνητικές επιπτώσεις από την μακροχρόνια κατάχρηση αλκοόλ καταγράφονται παρακάτω:
- Ήπαρ (συκώτι): Το ήπαρ είναι το πρώτο όργανο που προσβάλλεται από την υπερκατανάλωση αλκοόλ καθώς η μεγαλύτερη ποσότητα της αιθανόλης (90-98%) μεταβολίζεται σε αυτό. Τα στάδια της αλκοολικής ηπατοπάθειας είναι τέσσερα: λιπώδης διήθηση, οξεία ηπατίτιδα, χρόνια ηπατίτιδα με ίνωση και κίρρωση (χρόνια ηπατική ανεπάρκεια). Όλα τα στάδια είναι αναστρέψιμα πλην της κίρρωσης, δηλαδή ακόμα και αν γίνει διακοπή της κατανάλωσης αλκοόλ το ήπαρ δεν μπορεί να επανέλθει στην αρχική του μορφή.
- Πάγκρεας : Το αλκοόλ είναι επιβλαβές και για το πάγκρεας καθώς μετά την κατανάλωσή του παράγονται τοξικές ουσίες οι οποίες οδηγούν σε φλεγμονή του παγκρέατος , η οποία ονομάζεται παγκρεατίτιδα. Η οξεία παγκρεατίτιδα εκδηλώνεται με οξύ κοιλιακό άλγος, ναυτία, εμετό, κοιλιακή διάταση και ευαισθησία, ενώ η χρόνια παγκρεατίτιδα οδηγεί σε σακχαρώδη διαβήτη.
- Εγκέφαλος: Μελέτες δείχνουν ότι το αλκοόλ έχει διαρκή και αρνητική επίδραση στον εγκέφαλο. Μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα της σκέψης και κίνησης ανάλογα με την κατανάλωση και την ευαισθησία του καθενός. Επιπλέον η μεγάλη κατανάλωση αυξάνει το κίνδυνο τόσο του αιμορραγικού όσο και του ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου.
- Καρδιά: Όπως προαναφέραμε η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχει ευεργετικές επιδράσεις για την καρδιά, όμως η αυξημένη κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει καρδιοπάθεια, αρρυθμία και αυξημένη αρτηριακή πίεση.
- Στόμαχος: Μπορεί να προκαλέσει διάφορες στομαχικές διαταραχές όπως γαστρίτιδες, αιμορραγίες και πεπτικά έλκη.
- Αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου: Διάφορα είδη καρκίνου προκαλούνται από την υπερκατανάλωση αλκοόλ όπως: του στόματος, του οισοφάγου, του λάρυγγα και του μαστού.
- Μειώνει την απορρόφηση βιταμινών: Η αυξημένη κατανάλωση παρεμποδίζει την απορρόφηση και μειώνει τα αποθέματα πολλών βιταμινών όπως της θειαμίνης (Β1), πυριδοξίνης (Β6), βιταμίνης Α, του φυλλικού οξέος, και νικοτινικού οξέος
- Αύξηση του βάρους: Τα αλκοολούχα ποτά έχουν αρκετές θερμίδες και ιδιαίτερα τα κοκτέιλ που μπορούν να αποδώσουν και πάνω από 400 θερμίδες. Επίσης το αλκοόλ δεν δημιουργεί το αίσθημα κορεσμού, έτσι εύκολα γίνεται υπερκατανάλωσή του και επιπλέον επειδή απορροφάται γρήγορα επιταχύνει την πέψη και δημιουργεί το αίσθημα της πείνας οδηγώντας τελικά στην μεγαλύτερη κατανάλωση φαγητού.
Επιπρόσθετα δε πρέπει να ξεχνάμε τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα που προκαλούνται λόγω κατανάλωσης αλκοόλ. Σύμφωνα με την στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης περισσότερα από 40.000 άτομα πεθαίνουν ετησίως σε τροχαία ατυχήματα που προκαλούνται από τη χρήση αλκοολούχων ποτών. Για αυτό οι οδηγοί δεν θα πρέπει να πίνουν αλκοόλ πριν οδηγήσουν!
Συμπέρασμα
Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να έχει ωφέλιμες επιδράσεις, η υπερκατανάλωση όμως οδηγεί στο άλλο άκρο καθώς μπορεί να προκαλέσει πλήθος αρνητικών επιπτώσεων στον οργανισμό. Γι’ αυτό «ο χρυσός κανόνας» είναι: αλκοόλ με μέτρο, και αυτό δεν θα πρέπει να το ξεχνούν ούτε οι νέοι που αρκετά συχνά προβαίνουν σε «αλόγιστη» χρήση του, αψηφώντας τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στην μετέπειτα ζωή τους.
